Osmanli - Türk Anayasal Gelismeleri 1789 - 1980

Bücher

Angebote / Angebote:

Özünde liberal ve demokratik degisimlerin güvenceye baglanmasini iceren bu köklü dönüsümlerde, belirleyici rolü feodal-aristokratik kurumlara karsi iktidar mücadelesi veren burjuvaziler oynadi.Elinizdeki kitap, , , quot, Cokuluslu Osmanli Imparatorlugu, , quot, ndan yola cikarak , , quot, Türkiyede Ulusal Devletin Kurulusu, , quot, ve , , quot, Cok Partili Rejim, , quot, basliklari altinda anayasal degisme sorunlarina isik tutmaya calisiyor. SunusAnayasa ve anayasacilik, Bati kökenli olgu ve kavramlardir. Bunlarin temelinde hak ve özgürlük talepleri siyasal liberalizm ile parlamentoculuk hareketleri demokrasi yatar. Hak ve özgürlük bildirgeleri Ingilterede 13. yüzyildan itibaren, Kuzey Amerika ve Fransada da 18. yüzyilin sonlarinda ortaya cikti. Ingiltere, monarsinin sinirlanmasi, kuvvetler ayriligi ve parlamentoculuk alaninda da öncülük etti. 18. yüzyil sonlarinda hemen hemen bütün Avrupa yerel meclisler gelenegini yasamis, ulusal parlamentolara gecis sürecine girmisti. Anayasacilik, bu liberal ve demokratik degisimlerin taclandirilmasi ve güvenceye baglanmasi demek oluyordu.Bu köklü dönüsümlerin gerisinde hem düsüncenin hem de maddenin gücü yatar. Düsüncenin gücü, devrimci fikir ve ideolojilerdir Özgürlük, esitlik, liberalizm, bireycilik, demokratik ulusal egemenlik, vb. Maddenin gücü ile kastedilen, sinifsal ve siyasal mücadele ve pratiktir. Cünkü yukaridaki kazanimlar, akil yolu birdir denerek elbirligiyle gerceklesmedi, cekise cekise ve kopartilarak elde edildi. Burada da belirleyici rolü, feodal-aristokratik kurumlara karsi monarsi, vb. halk siniflarinin da muhalefetini arkasina alarak iktidar mücadelesi veren burjuvaziler oynadi.Bati dünyasinda bu türden bir devrim yasanirken, Osmanli Imparatorlugu nasil bir degisim icindeydi. Üc kisimdan olusan bu kitap ilkin bu soruya isik tutmaya calismaktadir Cokuluslu Osmanli Imparatorlugu. Bunu izleyen ikinci kisim, Türkiyede Ulusal Devletin Kurulusu konusuna ayrilmistir. Ücüncü ve sonuncu kisim, Cok Partili Rejim dönemine iliskindir.Kronolojik olarak bu tablo, siyasal yenilenmenin öncülerinden olan III. Selimin tahta ciktigi yildan baslar 1789, bugünkü anayasal sistemin esigine kadar sürer 1980.Bu üclü dönemleme, su soruya aranan cevaptan kaynaklanmistir 200 yillik siyasal-anayasal degisimlerin ne gibi merkez sorunlari olmustur Bu uzunca zaman dilimi icinde üc büyük sorun-demeti yasandigi söylenebilir. Ilkinde, cokuluslu imparatorlugu sürdürmek temel kaygidir. Ikinci ana sorun bir ulusal devletin kurulabilmesi cercevesinde yasanmistir. Bu iki dönem ve sorunun ayrilma tarihleri 1918-1920lerdir. 200 yillik degisimlerin ücüncü ana gündem maddesi ise demokrasi, daha ölcülü bir deyimle de cok partililiktir. Bunun da baslangici esas olarak 1945 yilidir.Kitapta her Kisim kendi icinde Bölümlere ayrilmistir. Bölümlerin ele aldigi konular asagi yukari standarttir. Her siyasal-anayasal basamakta Bölüm, sirasiyla su dizgeye rastlanir1 Hazirlanis ya da olusum Bu baslik altinda, degisime yol acan olaylar, etkenler, dinamikler ya da itici gücler ele alinmistir. Elbette bu etki kanallari cok cesitlidir, bazilari birincil bazilariysa ikincil önemdedir. Burada yapilmaya calisilan, hazir ve kestirme kaliplar önermek degil, dinamikler konusundaki meraklari derinlestirmeye davettir. Siyasal olaylari ön plana alan bu hazirlik bölümlerinde, gözlem ve tümevarim yöntemleri uygulanmaya calisilmistir. Burada, siyasal tarih biraz fazla yer tutmus gibi görünebilir. Ama unutulmasin ki, anayasal belgeleri yaratan dürtüler, yani bunlarin hammaddesi siyasal olaylardir. Anayasal belgeler ancak, icinde yeserdikleri ortamdan koparilmadan incelenirse daha iyi kavranabilir.2 Getirilenler ya da katkilar Burada, kurum, kural ya da belge seklindeki ürünler incelenmektedir. Asil hukuk ve anayasal tanitmalar bu baslik altinda yer alir. Yorum yöntemleri de hukuka özgü olan anlam-cikarma yöntemleridir cikarsama, tümdengelim, vb.. Dolayisiyla bu basliklar altinda, devlet katina yansiyan tepki ve taleplerin buradan nasil süzülüp birer reform, anayasal belge ya da anayasa sekline büründükleri arastirilmaktadir. Buna kisaca, degismenin icerigi de denebilir.3 Uygulama Reform, anayasal-siyasal belge ya da anayasa tipi getiriler, uygulamada nasil bir serüven izlemekteler Anayasal-siyasal pratik ne yöndedir Devlet katindan süzülüp gelen yenilikler somut yasamda ne gibi kirilmalara ugramaktadir Bu gibi sorunlarin yanitlari da bu basliklar altinda irdelenecektir. Burada da gözlem yöntemi öne cikar.4 Degerlendirmeler Her bir siyasal-anayasal basamagin topluca ve elestirici gözle tartilmasi, bölümlerin son duragidir. Doktrindeki degisik ve bazen de zit deger yargilari bu kertede devreye sokulmustur. Toplum bilimlerinde ve hukukta, farkli yöntem ve dünya görüslerine sahip yazarlarin, ayni olayi degisik bicimlerde degerlendirmeleri dogaldir. Bu yorum cesitliligini tanimak da, bir kitabin okurlari icin herhalde yararlidir, hatta bir haktir.Son olarak belirtmek gerekir ki, kitap basligindaki Gelismeler sözcügü, sürekli ve sasmaz bir ilerlemeler dizisi anlamina gelmez. Kaldi ki, gelisme-gerileme ya da ilerleme-gerileme kavramlari da mutlak ve tartisilmaz degildir. Bu nedenle, Gelisme kavramini ve terimini, Degismeler seklinde daha tarafsiz bir icerikle anlamak gerekir. ...